Renovatie in een typisch naoorlogse wijk: Kanaleneiland in Utrecht
25 mrt 2019 - door Bedrijfspand.com
Vlak na de Tweede Wereldoorlog werden er in Nederland veel nieuwe wijken aangelegd. Dit was hoog nodig vanwege de ernstige woningnood die op dat moment heerste. Tijdens de oorlog waren veel huizen beschadigd geraakt en bovendien lag de bouw van nieuwe huizen in die tijd vrijwel stil. Ook was het halverwege de vorige eeuw vaak nog gebruikelijk dat woningen werden gedeeld door meerdere gezinnen. Na de oorlog volgde er een grote bevolkingstoename (de ‘babyboom’) waardoor het tekort aan huizen schrijnend werd. Tijdens de periode van de wederopbouw werden er daarom meer dan 1,5 miljoen woningen bijgebouwd. Dit waren voornamelijk huurwoningen waarbij door de hoge nood de kwantiteit soms belangrijker was dan de kwaliteit. De nadruk bij het plannen van de wijken lag op functionaliteit. Zo werd er extra rekening gehouden met (auto)verkeer en een ideale verdeling van werken, wonen en recreatie. Hoogbouw (drie à vier verdiepingen) met daartussen veel groen is kenmerkend voor een naoorlogse, modernistische wijk. Ook zie je vaak een herhalend patroon in de bouw terug. Op den duur voldeden de woningen in deze wijken niet meer aan de eisen van bewoners uit de middenklasse, zodat deze wegtrokken op zoek naar ruimere woningen. In hun plaats kwamen voornamelijk arme immigranten, zodat deze wijken sociaaleconomisch erg verzwakten. Nu, jaren later, worden veel van deze wijken ofwel gesloopt of grondig gerenoveerd om er weer nieuw leven in te blazen.
Renovatie van Kanaleneiland
Een typische naoorlogse wijk is Kanaleneiland. Kanaleneiland is een wijk gelegen in zuidwest Utrecht, op minder dan vier kilometer van het centrum. Zoals de naam doet vermoeden, maakt de wijk deel uit van een eiland gelegen tussen het Amsterdam-Rijnkanaal en het Merwedekanaal. De wijk werd gebouwd tussen 1955 en 1971 tijdens de woningnood en voldoet aan alle kenmerken van een naoorlogse wijk. Niet alleen qua bouw en opzet, maar ook qua sociaaleconomische achteruitgang. Daarom is de wijk nu, ongeveer vijftig jaar na de bouw, net als veel andere naoorlogse wijken toe aan renovatie en aanpassingen aan de huidige tijd. De gemeente Utrecht heeft de handen ineen geslagen met verschillende woningcorporaties en bouwbedrijven om de wijk grondig te renoveren. Deze plannen moeten leiden tot meer diversiteit in bebouwing en bewonersgroepen alsmede een verbeterde openbare inrichting. Extra aandacht wordt hierbij ook geschonken aan het creëren van voldoende mogelijkheden voor nieuwe ondernemers om zich in de wijk te kunnen ontplooien. Dit zou de leefbaarheid van de wijk namelijk zeer ten goede komen, omdat zo bijvoorbeeld het winkel-, horeca- en dienstenaanbod beter zal aansluiten bij de nieuwe bewoners die worden aangetrokken door de gerenoveerde vrije sector- en koopwoningen. De vele projecten die de wijk nieuw leven willen inblazen bieden daarom goede kansen voor ondernemers om een ideale werkplek te vinden.
De hoofdrolspelers
De vernieuwingen voor de wijk zijn verdeeld in grofweg drie plannen van aanpak voor Kanaleneiland Noord, Centrum en Zuid. Binnen deze plannen worden meerdere nieuwbouw en renovatieprojecten gerealiseerd. De hoofdrolspelers bij de meeste projecten zijn bouwbedrijf Heijmans en woningcorporaties Portaal en Mitros. Zo hebben zij samen met de gemeente Utrecht GEM (Grond Exploitatie Maatschappij) Kanaleneiland Centrum BV opgericht, waarmee zij gezamenlijk de aanpak voor Kanaleneiland Centrum realiseren. Mitros en Portaal behoren tot de grootste corporaties in Utrecht en bezitten veel sociale huurwoningen in Kanaleneiland. Heijmans neemt het uitvoerende gedeelte van de renovaties en vernieuwingen in de wijk voor een groot deel op zich. Daarnaast zijn er ook investeerders van buitenaf die toekomst zien in de wijk. Zo investeert het Zwitsers Aventicum Capital Management, via Nederlandse partner Feike Siewertsz van Reesema van Siewertsz Beleggingen, miljoenen in het opknappen van meer dan tweehonderd oude sociale huurwoningen voor de vrije sector. Deze investering is uniek omdat nooit eerder een buitenlandse investeerder zoveel belegde in Nederlandse sociale huurwoningen. Dit toont aan dat er veel vertrouwen is in de ontwikkeling van de gunstig gelegen wijk. Het kan voor ondernemers daarom een slimme zet zijn om tot de eersten te behoren die meeliften op het vernieuwde succes en imago van een Kanaleneiland in opkomst.
Aantrekkelijke projecten voor ondernemers
Al vanaf het begin van de vernieuwings- en renovatieprojecten ligt er een nadruk op het aantrekken van ondernemende bewoners om de wijk vitaler en leefbaarder te maken. Veel panden die tijdelijk leegstonden in afwachting op de verbouwingen werden verhuurd als tijdelijke bedrijfsruimtes. De bedoeling is dat ook op de lange termijn er veel voorzieningen komen die aantrekkelijk zijn voor ondernemers. Zo bevatten veel gerenoveerde woonflats ruimtes op de begane grond die bedoeld zijn voor bijvoorbeeld horeca, winkels of andere soorten ondernemingen. Ook de twee bestaande winkelcentra worden opgeknapt en uitgebreid, zodat het winkelaanbod passender wordt voor de nieuwe bevolkingssamenstelling van de wijk. De parkeergelegenheid wordt door verschillende projecten uitgebreid. Naast de nieuwe ruimte en kansen voor ondernemers dankzij de herstructurering van de wijk is de wijk zeer goed bereikbaar met zowel de auto als met het openbaar vervoer. Het station van Utrecht is een rit van slechts acht minuten met de tram en de wijk ligt nabij de A2 en de A12.